Giriş: Afetler, tüm bireylerin yaşamını olumsuz etkilemekle birlikte, kadınları ve kız çocuklarını daha dezavantajlı hale getirmektedir. Afetler, özellikle gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde anne ve yenidoğan sağlığına yönelik önemli risklere ve etkilere sahip olabilmektedir. Amaç: Bu derlemede, afetlerin perinatal sağlık üzerine etkilerini incelenmek ve hemşirenin rol ve sorumluluklarını tartışmak amaçlanmıştır. Yöntem: Bu çalışma derleme niteliğinde olup, konuyla alakalı güncel literatür taranarak hazırlanmıştır. Bulgular: Afet durumlarında, üreme sağlığı hizmetleri göz ardı edilebilmekte, sağlık ve bakım hizmetleri hayatta kalmaya odaklanmaktadır. Afetin yıkıcı etkileri, kötü sağlık koşulları, sosyoekonomik düzeyde düşüş, kaynakların yetersizliği ve kadınların öncelikli ihtiyaçlarındaki değişim; gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde anne ve yenidoğanda morbidite ve mortalite riskini arttırmaktadır. Gebe kadınlar; karın travması, kanama, abortus, erken membran rüptürü gibi akut sorunlar yaşayabilmektedir. Bununla birlikte, afet durumlarında preterm eylem sıklıkla görülmekte, yenidoğanlarda, intrauterin ölüm, prematürite, gelişme geriliği, düşük doğum ağırlığı, enfeksiyon, organ yetmezliği gibi akut problemlerle karşılaşılmaktadır. Doğum sonrasında, kanama, laserasyonlar, mastit, anemi, eklampsi gibi problemlerin yanı sıra emzirme ve bebek beslenmesi ile ilgili sorunlarla da sıklıkla karşılaşılmaktadır. Kadınlar bu süreçte fizyolojik ve sosyal sorunlarla birlikte, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon gibi psikolojik sorunlarla da baş etmek durumunda kalmaktadır. Sonuç: Gebelik, doğum ve doğum sonu dönemde annelere ihtiyaç duydukları nitelikli bakımın sağlanması özelde anne ve bebek sağlığının genelde ise toplum sağlığının korunması ve sürdürülmesinde önem kazanmaktadır. Toplum sağlığının korunmasında kilit pozisyonda olan hemşireler, afet durumlarında gebe, lohusa ve yeni doğanların ihtiyaçlarını ve sağlığı tehdit eden risk faktörlerini belirleyebilmeli, gerekli önlemleri almalı ve girişimleri planlayabilmeli, diğer sağlık ekibi üyelerine ve afet yönetimi ekibine rehberlik edebilmelidir. ORCID NO: 0000-0001-6985-2971
Anahtar Kelimeler: Afetler, Doğum, Doğum sonu dönem, Gebelik, Hemşirelik
|
