Mizaç, hayatın erken dönemlerinden itibaren fark edilen, yaşam boyu kendini davranışlarla gösteren, genellikle değişmeyen, karakteristik özellikler gösteren davranışlar bütünündür. Mizaç konusunda yapılan çalışmalar eski zamanlara dayanmış olsa da, son zamanlarda mizaç konusuna olan ilgi gün geçtikçe artmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’de çocuk ve mizaç konusunda yapılan lisansüstü tezlerin içerik açısından analizi yapılarak, mevcut durumun ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultuda “çocuk” ve “mizaç” anahtar kelimeleri kullanılarak 1989-2021 yılları arasında YÖK tez merkezine kayıtlı 102 lisansüstü çalışmaya ulaşılmıştır. Bu çalışmaya içerme ölçütlerine uyan 70 lisansüstü tez dahil edilerek, içerme ölçütlerini karşılamayan 32 lisansüstü tez çalışma dışı bırakılmıştır. Tezler betimsel tarama modeli kullanılarak temalandırılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular incelendiğinde ulaşılan en yüksek değerler şu şekildedir: Çalışmaların %71,43’ü yüksek lisans çalışmasıdır. En fazla çalışma %65,71 ile 2016-2021 yılları arasında yapılmış ve %64,29 ile Türkçe dilinde yazılmıştır. En çok %44,29 ile psikoloji ana bilim dalı çatısı altında tez çalışmaları yürütülmüştür. En fazla %68,57 ile anaokulu çocuklarıyla çalışılmış ve %85,71 ile nicel yöntem kullanılmıştır. En fazla %52,86 ile basit/rastgele örneklem tekniği kullanılmıştır. İlişkisellik ya da çalışılan konu bakımından en çok %21,26 ile ebeveynlik stilleri/tutumları/özellikleri konusuna çalışılmıştır. Mizaç konusundaki çalışma önerilerine bakıldığında en çok %14,46 ile daha geniş örneklem grubuyla çalışılması tavsiye edilmiştir. Ulaşılan bulguların çocuk ve mizaç konusunda bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık tutacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Mizaç, Çocuk, Çocuk Gelişimi, Lisansüstü
|
