Gebeliğin başlangıcından doğum sonuna kadar olan dönemde ortaya çıkan fiziksel, duygusal ve sosyal değişiklikler, depresyon, anksiyete, stres gibi duygusal sorunlara yol açabilmekte ve özellikle kadınlarda çeşitli ruhsal hastalıklara sebep olabilmektedir. Doğum sonrası (postpartum) depresyon, sık görülen, anne/bebek sağlığını olumsuz etkileyen, anne/bebek için önemli bir morbidite/mortalite sebebi olan ve sıklıkla tanısı atlanan psikiyatrik bir hastalıktır. Doğum sonrası depresyon doğumdan sonraki ilk dört-altı haftada ile bir yıl arasında, depresyon/majör depresyon belirtilerinin görülmesiyle ortaya çıkmaktadır. Doğum sonrası depresyonun klinik belirtileri, uykuda yetersizlik/fazla uyuma, duygu durum dalgalanmaları, iştah değişikliği, bebek hakkında aşırı endişe duyguları, zarar verme korkusu, üzüntü/aşırı ağlama, şüphe, suçluluk ve umutsuzluk hissi, odaklanma/hatırlamada zorluk, hobilere/olağan etkinliklere karşı ilgi kaybı, tekrarlayan ölüm ve intihar düşünceleridir. Doğum sonrası depresyon gelişiminde sosyo-demografik, fiziksel, biyolojik, psikolojik, obstetrik-pediatrik ve kültürel risk faktörleri vardır. Ayrıca gebelikte eş desteğinin olmaması/sosyal desteğin az olması da çok önemli bir diğer risk faktörüdür. Tedavide antidepresanlar, östradiol, progesteron, psikoterapi, elektrokonvülsif tedavi kullanılmaktadır. Ayrıca hemşire/ebeler tarafından yapılan ev/telefon ziyaretleri, kişiler arası psikoterapiyi içeren psikososyal/psikolojik müdahaleler doğum sonrası depresyonun gelişmesini azaltmada etkilidir. Hemşirelerin/ebelerin doğum sonrası dönemde kadınların ve yenidoğanın bakım gereksinimlerinin yanı sıra, ailenin sosyal ve psikolojik gereksinimlerini değerlendirmesi, sorunları saptaması, riskli ebeveynleri biyopsikososyal yönden takip etmesi, psikolojik destek sağlaması, ciddi durumlarda profesyonel destek için psikiyatri kliniklerine yönlendirmesi de son derece önemlidir.
Anahtar Kelimeler: Doğum sonrası depresyon, Ebelik, Hemşirelik, Psikiyatrik tanı
|
