Giriş: Küresel olarak, çocukların kendi evlerinde kilitli durumda ve arkadaşlarından çok uzun süre ayrı kalmaları, COVID-19'un neden olduğu mevcut sosyal kriz, okul öncesi çağındaki çocukların günlük hareketlerini ve davranışlarını önemli bir etki oluşturmuştur. Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) okul öncesi çağdaki çocukların optimal sağlığını korumak ve geliştirmek için hazırlamış olduğu kılavuzda; 3-4 yaş arası çocukların, çeşitli fiziksel aktivite türlerinde gün boyunca en az 180 dakika geçirmelerini (en az 60 dakikası orta ila şiddetli fiziksel aktivite olmak üzere), bir seferde 1 saatten fazla kısıtlanmamalarını veya uzun süre oturmamalarını ve sedanter ekran süresinin 1 saatten fazla olmaması tavsiye edilmektedir. Ayrıca, uykuya ayrılan sürenin gecelik 10-13 saat olması önerilmektedir. Amaç: Bu derlemede, COVID-19 pandemisi sırasında DSÖ'nün tavsiyeleri çerçevesinde, okul öncesi çocukların fiziksel aktivite, ekran süresi ve uyku alışkanlıklarını değerlendirilmek amaçlanmıştır. Yöntem: Covid 19 salgını sırasında okul öncesi çocukların fiziksel aktivite, ekran süresi ve uyku alışkanlıklarını inceleyen çalışmalar; İngilizce ve Türkçe anahtar kelimeleri kullanılarak 1-29 Eylül 2022 tarihleri arasında, PubMed, Ovid, EBSCOHost, google scholer- advanced search, Yüksek Öğrenim Kurumu-Tez Tarama, Ulakbim Ulusal Veri Tabanı, Türkiye Atıf Dizini veritabanlarında taranmıştır. Bulgular: Yapılan bir meta analiz çalışması, dijital medyanın (tablet, televizyon vb. üzerinden iletilen içerik) en hızlı büyüyen kullanıcılarının 5 yaş ve altı çocuklar olduğunu göstermiştir. COVID-19 sırasında sokağa çıkma yasağının çocuklar üzerindeki etkisi üzerine yapılan araştırmalar, çocukların boş zamanlarını fiziksel aktiviteye katılmak yerine televizyon izleyerek veya interneti kullanarak geçirdiklerini bildirmiştir. İsveç, Polonya, Meksika, Türkiye, Şili, Japonya’da pandemi sırasında yapılan çalışmalarda, okul öncesi çocuklarda ekran önünde geçirilen sürelerin arttığı belirlenmiştir. Okely ve arkadaşları (2021) tarafından 14 ülkede yapılan boylamsal bir çalışmada, çocukların COVID-19 öncesine göre 34 dakika sonra yattıkları ve 60 dakika sonra uyandıkları tespit edilmiştir. Liu ve ark. (2021) Çin’ de okul öncesi dönem çocukları üzerinde yapılan bir araştırmada, daha geç yatma-uyanma saatleri ve daha uzun uyku süreleri ile karakterize edilen uyku düzenindeki değişiklikler tanımlamıştır. Yapılan çalışmalar, pandemi ile ilgili kısıtlamalar ile azalmış fiziksel aktivite arasında güçlü bir ilişki olduğunu açıkça göstermiştir. Sonuç: Pandeminin çocuklar üzerindeki etkisini değerlendiren temsili örneklem büyüklüğüne sahip daha büyük çalışmalar yapılması ve bu dönemde oluşan sağlıksız yaşam tarzlarını sürdürme riskine karşı müdahaleler planlanması önerilmektedir. Ayrıca, Covıd-19 krizi sonrasında yeniden adaptasyonda zorluk yaşayan çocuklar tespit edilerek destek olunmalıdır
Anahtar Kelimeler: COVID-19, Pandemi, Okul Öncesi Çocuk, Fiziksel Aktivite, Ekran Önünde Geçirilen Süre, Uyku.
|
