Amaç: Bu araştırma ile menopoz dönemindeki kadınların yaşadıkları sorunlar ve baş etme yöntemlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Kesitsel tipteki bu çalışma, bir eğitim araştırma hastanesinin menopoz polikliniğinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamında menopozda olan 204 kadın ile görüşülmüştür. Verilerin toplanmasında “Katılımcı Tanılama Formu”, “Menopoz Semptomları Değerlendirme Ölçeği (MSDÖ)” ve “Menopozla Baş Etme Yöntemlerini Belirleme Formu” kullanılmıştır. Araştırma verileri SPSS 22.0 ile işlenmiştir. Verilerin normal dağılıma uygunluğu tek örnek Kolmogorov-Smirnov testi ile değerlendirilmiş, tanımlayıcı istatistikler için sayı, yüzde ve ortalama+standart sapma kullanılmıştır. Karşılaştırmalı istatistiklerde, Bağımsız Örneklem t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi-ANOVA kullanılmıştır. ANOVA sonucunda fark bulunduğu durumlarda farklılık kaynağı Tukey testi ile araştırılmıştır. Ayrıca iki sürekli değişken arasındaki ilişkinin belirlenmesinde Pearson korelasyon testi kullanılmıştır. Tüm analizler için yanılma düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir.
Bulgular: Araştırma kapsamındaki kadınların menopoz yaşı ortalaması 46.7±5.3 olup %71.6’sının 45-55 yaşları arasında menopoza girdiği saptanmıştır. Kadınların %7.4’ünün menopoza yönelik hormon tedavisi aldığı belirlenmiştir. Araştırma kapsamındaki kadınların Menopoz Semptomları Değerlendirme Ölçeği toplam puan ortalaması 17.6±8.8 olup, alt ölçekleri puan ortalamaları; somatik şikâyetler alt ölçeği için 7.1±3.7, psikolojik şikâyetler alt ölçeği için 6.9±4.3 ve ürogenital şikâyetler alt ölçeği için 3.4±3.0 olarak hesaplanmıştır. Kadınların yaşları ile psikolojik şikayetler (r=-0.152, p<0.001), ürogenital şikayetler (r=-0.233, p<0.001) alt ölçekleri ve menopoz semptomları değerlendirme ölçeği toplam puanı (r=-0.176, p<0.001) arasında negatif yönde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Kadınların yaşı arttıkça menopoza ilişkin psikolojik ve ürogenital sistem şikayetleri daha az görülmektedir. Kadınların eğitim düzeyi ile menopoz semptomları değerlendirme ölçeği toplam puanı ve somatik şikayetler alt ölçeği puanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmuştur (p<0.05). Buna göre üniversite ve üzeri eğitime sahip olan kadınların, ilkokul mezunu kadınlara göre menopoza ilişkin şikayetlerinin şiddeti daha az olup, yaşam kaliteleri daha az etkilenmektedir (F=3.181, p=0.025). Ayrıca ilkokul mezunu kadınların, ortaokul mezunu kadınlara göre somatik şikayetleri daha fazladır (F=4.402, p=0.005). Kadınlar menopoz döneminde sıklıkla sıcak basması, terleme (%68.6), genel performansta azalma, hafızada zayıflama (%67.7), sinirli olma (%60.8), uyku sorunları (%47.1) ve cinsel sorunlar (%35.8) gibi sıkıntılar yaşadıklarını belirtmiştir.
Sonuç: Araştırma kapsamındaki kadınların menopoz döneminde birçok sisteme yönelik sorunlar yaşadığı ve menopozal semptomların kadınların yaşamını çok yönlü olarak etkilediği saptanmıştır. Yaş ve eğitim düzeyi arttıkça menopoza ilişkin yaşanan semptomların şiddetinin azaldığı ve kadınların yaşam kalitelerinin daha az etkilendiği görülmüştür. Menopozal semptomların kadın sağlığına etkisinin belirlenmesi, bu dönemde yaşanan sorunlar ve baş etme yöntemlerine özgü eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin planlanması ve bakım hedeflerinin belirlenmesini sağlayacaktır. Böylelikle kadınlar menopozal dönemde yaşadıkları sorunlarla baş edebilecek ve sağlıklarını etkili bir şekilde sürdürebileceklerdir.
Anahtar Kelimeler: Menapoz Dönemi, Sorunlar, Başetme
|