Amaç: Hemşirelik kuramcılarından Neuman Sistemler Modeli’nde bireylerin fizyolojik, psikolojik, gelişimsel, sosyokültürel ve spritüel olmak üzere beş yaşam alanında stres yaşayabileceğini belirtmektedir. Gebelik herhangi bir risk olmasa dahi stresli bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğer gebelikte riskli bir durum varsa gebelerin bu beş yaşam alanında stres algıları artmaktadır. Bu çalışmanın amacı riskli gebeliklerde algılanan stresi belirlemek üzere Neuman Sistemler Modeli’nde belirtilen yaşam alanlarına yapılandırılmış bir ölçek geliştirmektir.
Yöntem: Metodolojik bu çalışma Türkiye'de bir üniversite hastanesinin kadın doğum servis ve polikliniklerinde takip edilen 201 riskli gebe ile yürütülmüştür. Çalışmanın verileri Kişisel Bilgi Formu ve Riskli Gebeliklerde Algılanan Stres Ölçeği deneysel formu kullanılarak toplanmıştır. Oluşturulan 45 soruluk deneysel form 5 uzman tarafından değerlendirilmiş ve kapsam geçerlilik indeksi Davis tekniğine uygun olarak yapılmıştır ve ölçüt olarak kabul edilen 0.80 değerinin altında puan alan maddeler ölçekten çıkarılmıştır. Elde edilen 39 maddelik taslak formla pilot uygulama yapılmış ve anlaşılması güç olan ifadeler düzenlenmiştir. Ayrıca Ateşman okunurluk testi yapılmış ve ilkokul mezunu gebelerin rahatlıkla anlayabileceği görülmüştür. Bu deneysel form örneklem grubuna uygulanmıştır.
Bulgular: Araştırmanın verileri SPSS V23 ile t testi, ANOVA, Mann Whitney U, Kruskal Wallis ve Spearman Rho korelasyonu gibi testler kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) değeri 0.746 ve Bartlett Bartlett test istatistiği 2346.6 (p<0,001) olarak elde edilmiştir. Bu değerlere göre toplam ölçek için faktör analizi yapmada örneklemin yeterli olduğu sonucuna varılmıştır. 5 faktörlü olarak oluşturulan ölçeğin toplam varyansı açıklanma oranı %40.94 olarak tespit edilmiştir. Riskli Gebeliklerde Algılanan Stres Ölçeği’nden 4 madde çıkarılarak cronbach alfa değeri .86 olarak bulunmuştur. Ölçeğin üç alt boyutundan Alfa güvenirlik katsayısı en yüksek .85 olarak Psikolojik alan alt boyutunda belirlenmiştir. Fizyolojik ve Sosyokültürel, gelişimsel, spritüel alan alt boyutlarının Cronbach Alfa güvenirlik katsayı değeri sırasıyla; .67 ve .72 olarak tespit edilmiştir. Dolayısıyla üç alt boyut ve 35 madde içeren bir ölçek geliştirilmiştir.
Sonuç: Riskli Gebeliklerde Algılanan Stres Ölçeği, riskli gebeliklerde gebelerin algıladığı stresin değerlendirilmesi için geçerli ve yüksek derecede güvenilir bir ölçektir.
Anahtar Kelimeler: Riskli Gebelik, Hemşirelik Bakımı, Stres, Riskli Gebeliklerde Algılanan Stres Ölçeği, Neuman’ın Sistemler Modeli
|
