Çocukluk döneminde bireyin fiziksel, sosyal, psikolojik ve duygusal ihtiyaçlarının sağlıklı ve yeterli düzeyde karşılanması olumlu ruh sağlığı ve bireyin gelişimi açısından oldukça önemlidir. Kendimize, diğer insanlara ve dünyaya ilişkin şemalarımızı önemli ölçüde çocukluk yaşantılarımız oluşturur. Bireyin içinde yetiştiği ortam ruhsal ve fiziksel bütünlüğünü bozucu nitelikteyse, kişisel ve sosyal uyumunu bozucu şemalar geliştirir. Uyumsuz şemalar bireyin dünyayı ve diğerlerini tehdit edici ve tehlikeli bir uyaran olarak algılamasına ve kendisini yetersiz olarak değerlendirmesine yol açar. Çocukluk döneminde travmatik yaşantılara maruz kalmak yetişkinlik döneminde psikiyatrik belirti ve rahatsızlıklara yol açabilmektedir. Bu tür yaşantılar bireyin yaşam kalitesini de olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin çocukluk çağı ruhsal travma yaşantılarının yaşam doyumunu yordamadaki rolünü incelemektir. Ayrıca bu çalışmada çocukluk dönemi ihmal ve istismar yaşantıları, cinsiyet ve ruhsal problemler gibi değişkenler açısından da karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu çalışma, nicel araştırma yaklaşımının ilişkisel tarama ve nedensel karşılaştırma yöntemine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgi Formu, Çocukluk Çağı Ruhsal Travmalar Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Veriler 2018-2019 eğitim öğretim yılında Trabzon Üniversite’nde öğrenim görmekte olan öğrencilerden toplanmıştır. Katılımcılar araştırmada gönüllü olarak yer almıştır. Araştırmanın çalışma grubu 439 katılımcıdan [Kadın=339 (%77.2), Erkek=100 (%22.8), Yaş Ort.= 20.51, Yaş aralığı= 18-25] oluşmaktadır. Çocukluk dönemi ruhsal travma değişkenine ait cinsel istismar, duygusal istismar, fiziksel istismar, duygusal ihmal ve fiziksel ihmal bileşenlerinin yaşam doyumunu ne düzeyde yordadığını belirlemek amacıyla yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda, kurulan regresyon modelinin anlamlı olduğu ve yaşam doyumundaki toplam varyansın %23’ünü açıkladığı (R= .48, R2=.24, ΔR2=.23) bulunmuştur (F(5, 433)=26.55, p<.001). Katılımcıların çocukluk dönemi istismar oranları incelendiğinde; %18.9’unun cinsel istismar, %16.6’sının fiziksel istismar, %24.1’inin fiziksel ihmal, %30.1’inin duygusal istismar, %18.7’sinin duygusal ihmal öyküsünün bulunduğu görülmüştür. Katılımcıların %53.5’inin ise bir veya daha fazla çocukluk dönemi istismar veya ihmal öyküsüne sahip olduğu görülmüştür. Çocukluk dönemi istismar/ihmal öyküsü bulunan katılımcıların yaşam doyumları, bu tür bir öyküsü bulunmayan katılımcılara oranla anlamlı derece düşük çıkmıştır (t= 6.028, p<.001). Kadın ve erkeklerin yaşam doyumları arasında ise anlamlı bir farklılık bulunmamıştır (t= 1.290, p>.05). Çocukluk dönemi istismar/ihmal öyküsü bulunan katılımcıların psikolojik destek alma oranı (X2= 8.10, sd= 1, p<.01), ruhsal rahatsızlığa sahip olma durumu (X2= 14.81, sd= 1, p<.01) ve psikiyatrik ilaç kullanma oranı (X2= 4.40, sd= 1, p<.05) bu tür yaşantısı olmayan katılımcılara oranla anlamlı derecede yüksek çıkmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular çocukluk çağı ruhsal travma yaşantılarının bireyin yaşam doyumu ve ruh sağlığını olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Yaşam doyumu, İstismar, İhmal
|
